ทำไมต้องผ่าฟันคุด ??? และวิธีดูแลรักษาหลังผ่าฟันคุด

ฟันคุดคืออะไร ทำไมต้องเอาออก ???

ฟันคุดคืออะไร ??

ฟันคุด คือฟันที่ไม่สามารถขึ้นได้ตามปกติในช่องปาก อาจจะโผล่ขึ้นมาได้เพียงบางส่วน หรือฝังอยู่ในกระดูกขากรรไกรทั้งซี่ ฟันซี่ที่พบว่าเป็นฟันคุดบ่อยที่สุด คือ ฟันกรามล่างซี่สุดท้าย ซึ่งอยู่ด้านในสุดของกระดูกขากรรไกรล่าง โดยปกติแล้วฟันซี่นี้ควรจะขึ้นในช่วงอายุ 18 - 25 ปี อาจโผล่ขึ้นอยู่ในลักษณะตั้งตรง เอียง หรือนอนในแนวระนาบ และมักจะอยู่ชิดกับฟันข้างเคียงเสมอ นอกจากนี้ฟันซี่อื่น ๆ ก็อาจจะคุดได้ เช่น ฟันเขี้ยว ฟันกรามน้อยแต่พบได้น้อยกว่าฟันกรามล่างซี่สุดท้าย

ทำไมถึงต้องผ่าฟันคุด ??

1. เพื่อป้องกันการอักเสบของเหงือกที่ปกคลุมฟัน เพราะจะมีเศษอาหารเข้าไปติดอยู่ใต้เหงือก แล้วไม่สามารถทำความสะอาดได้ เชื้อแบคทีเรียที่มาสะสมอยู่จะทำให้เหงือกอักเสบ ปวดและบวมเป็น

2. เพื่อป้องกันฟันข้างเคียงผุ ซอกฟันระหว่างฟันคุดกับฟันกรามซี่ที่สองที่อยู่ชิดกันนั้น ทำความสะอาดได้ยาก เศษอาหารจะติดค้างอยู่ทำให้เกิดฟันผุได้ทั้งสองซี่

3. เพื่อป้องกันการละลายตัวของกระดูก แรงดันจากฟันคุดที่ พยายามดันขึ้นมา จะทำให้กระดูกรอบรากฟัน หรือรากฟันข้างเคียงถูกทำลายไป

4. เพื่อป้องกันการเกิดถุงน้ำหรือเนื้องอก ฟันคุดที่ทิ้งไว้นานไปเนื้อเยื่อที่หุ้มรอบฟันคุด อาจจะขยายใหญ่ขึ้นกลายเป็นถุงน้ำ แล้วโตขึ้นโดยไม่แสดงอาการเลย จนในที่สุดเกิดการทำลายฟันซี่ข้างเคียง และกระดูกรอบ ๆ บริเวณนั้น

5. เพื่อป้องกันกระดูกขากรรไกรหัก เนื่องจากการที่มีฟันคุดฝังอยู่ จะทำให้กระดูกขากรรไกรบริเวณนั้นบางกว่าตำแหน่งอื่น เกิดเป็นจุดอ่อน เมื่อได้รับอุบัติเหตุ หรือกระทบกระแทก กระดูกขากรรไกรบริเวณนั้นก็จะหักได้ง่าย

6. วัตถุประสงค์อื่น ๆ เช่น ในการจัดฟัน ต้องถอนฟันกรามซี่ที่ สาม ออกเสียก่อนเพื่อให้ง่ายต่อการเคลื่อนฟันซี่อื่น ๆ

ข้อปฏิบัติ และการดูแลรักษาหลังผ่าฟันคุดมีอะไรบ้าง ??

กัดผ้าให้แน่นพอสมควร 1-2 ชั่วโมง จากนั้นให้คายผ้าทิ้ง หากเลือดยังไม่หยุดไหลให้กัดผ้าใหม่อีก 1 ชั่วโมง
ใช้น้ำแข็งประคบเย็นบริเวณแก้มด้านที่ผ่าหรือถอนฟันคุด 1-2 วันแรกเพื่อช่วยลดอาการบวม ห้ามอมน้ำแข็งเพราะอาจระคายเคือง และทำให้แผลอักเสบได้
ห้ามบ้วนน้ำแรง ๆ หรือน้ำยาใด ๆ เช่น น้ำยาบ้านปากในวันแรก ถ้าจำเป็นให้บ้วนเบา ๆ การบ้วนน้ำแรง ๆ อาจทำให้เลือดที่กำลังแข็งตัวหลุด และมีอาการปวดได้
หลังเลือดหยุดไหล พยายามอ้าปากให้กว้างตามปกติเพื่อแปรงฟันให้ทั่วถึง แต่ควรระวังบริเวณแผลผ่าฟันคุดไว้ก่อน
หากมีอาการปวด ให้ทานยาแก้ปวด 1-2 เม็ด หากไม่หาย ให้ทานใหม่โดยเว้นช่วง 4 ชั่วโมง
ห้ามใช้ ลิ้น นิ้วมือ หรือสิ่งของไปเขีย หรือสัมผัสบริเวณแผล
งดออกกำลังกายหนัก งดสุรา เครื่องดื่มแอลกอฮอลล์ งดบุหรี่ในช่าง 3 วันแรก
หากมีการเย็บแผล ต้องกลับมาตัดไหมภายใน 5-7 วันหลังผ่าฟันคุด
กรณีเคสยาก คนไข้อาจมีอาการชา หรือมีแผลที่มุมปาก หากมีอาการผิดปกติ ให้กลับเข้ามาให้ทันตแพทย์ตรวจอาการให้

ขอบคุณข้อมูลจาก : ทพ.นิวัฒน์ พันธุ์ไพศาล งานทันตกรรม โรงพยาบาลศิริราช คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล